In de rubriek ‘Metafiscaliteit’ belicht Artikel104.nl de thematiek van vaktechniek in brede zin: VTO’s, de vakliteratuur en fiscale opleidingen. Vandaag een gastbijdrage van Angeni Atwaroe die werkzaam is als zelfstandig fiscalist, procesvertegenwoordiger en scriptiebegeleider bij Snelafstuderen.nl.

***

Het relaas van een gepassioneerde scriptiebegeleider…

“Mijn ervaring tot nu toe is dat een intakegesprek van cruciaal belang is. Hierbij moet zowel de begeleider als de student ter voorbereiding op dit gesprek weten wat voor vlees hij/zij in de kuip heeft. Een googlebaar  LinkedIn-profiel helpt daarbij. Studenten vinden het fijn om te weten waar de begeleider op dit moment werkzaam is, met welk onderzoek hij/zij bezig is, zijn/haar verdere hobby’s of passies naast werk. Een goede start is vaak het halve werk.

Persoonlijke aanpak

Benader een student verder als een volwassene maar vergeet daarbij niet dat hij/zij nog maar een jongvolwassene is. Presenteer daarbij jouw motivatie of feedback dus niet als een richtlijn maar probeer de student op een vragende wijze te sturen zodat het toch zijn/haar idee en dus scriptie blijft. Het is en blijft een eigen en zelfstandig eindproduct. Bedenk bij het geven van feedback dat de student nog geen relevante werkervaring hoeft te hebben en dus niet weet om te gaan met het ontvangen van feedback. Een eindfase van de studie met als sluitstuk de scriptie en andere levensvraagstukken in de privésfeer – het combineren van werken en studeren, een woning kopen of huren, samenwonen of trouwen met de partner, het opstarten van een eigen onderneming als ZZP-er of kiezen voor loondienst, de zorg voor zieke ouders en overige familieleden – kan verder bijzonder stressvol zijn. Studenten zijn gewoon mensen van vlees en bloed. Scriptiebegeleiders ook maar het is wel even goed om dit op te merken.

Stevige fundamenten

Ik begin een intake of kennismakingsgesprek met een korte introductie van mezelf en bijt dus de spits af. Daarna is de student aan de beurt. Het scriptietraject, het onderwerp, de hoofd- en deelvragen en de bronnen worden kort besproken. Dit is ook afhankelijk van de fase waarin de student zich bevindt. Voordat ik inga op wat er niet goed gaat in de begeleiding en waar de uitdagingen liggen, ga ik eerst maar in op wat er wel goed gaat bij de scriptiebegeleiding. Dat is de opzet voor de scriptie.

Wat gaat er dan niet goed? De opbouw en structuur van de scriptie. De vertaling van de gedachten en dit toe te vertrouwen aan het papier is vaak lastig. De student moet zichzelf als het ware kwetsbaar opstellen – in de Beschermjassentraining (zie hier voor meer informatie) die ik onlangs heb gevolgd en afgerond met een certificaat voor de scriptiebegeleiding wordt dit ook wel aangeduid als de liminele fase (voordat je in de eindfase komt moet je eerst in de nieuwe situatie stappen en die overgang is mooi, positief maar tegelijk ingrijpend en pijnlijk dus in feite een onzekere en kwetsbare fase). Deze fase is cruciaal en daar moeten flink wat brainstorm- dan wel sparsessies aan gewijd worden want als de verhaallijn in het hoofd van de student niet goed loopt, gaat het op papier ook mis.

Structuur aanbrengen

In deze fase van de scriptiebegeleiding, het daadwerkelijke schrijfproces, bespreek ik de kop-romp-staart-structuur. Waar staat dit voor? In de kop wordt de inleiding, introductie van het onderwerp, de probleemstelling en hoofd- en deelvragen (theoretische dan wel empirische), het theoretische kader en de leeswijzer besproken. In de romp wordt het feitelijke onderzoek bestaande uit een combinatie van een literatuur- en jurisprudentie onderzoek. In de staart worden een afrondende hoofdstuk met de conclusie en eventuele aanbevelingen – soms aangevuld met een op te leveren product – besproken. Zo’n product varieert van een checklist tot een aanpassing van het werkproces binnen de organisatie/het bedrijf waar de student een werk- of scriptiestage loopt. In het middenstuk van de scriptie waar de relevante uitspraken moeten worden geanalyseerd conform het Pentade-model, stuit ik soms op onbegrip bij de studenten. Het is vaak al weggezakte kennis en het moet toch écht worden besproken in een juridische scriptie.

Handvaten voor de juridische analyse: het Pentade-model

Pentade betekent vijf en een uitspraak lees je ook langs vijf punten en zo verloopt eveneens de analyse aangevuld met een eigen mening/visie van de student. Een eigen mening/visie is belangrijk omdat een scriptiebegeleider en tweede lezer graag wil weten wat er in het hoofd van de student omgaat. Heeft de student de stof voldoende in de vingers en kan hij/zijn wel spelen met de relevante begrippen, leerstukken dito jurisprudentie? Het model beschrijf ik – voor de liefhebbers – hieronder in het kort.  

1. Wie zijn de procespartijen?
2. Wat is het procesverloop oftewel de relevante feiten en omstandigheden?
3. Wat is in geschil met andere woorden wat houdt partijen verdeeld?
4. Wat zijn de dragende rechtsoverwegingen (dit zijn vaak de een na laatste overwegingen uit de uitspraak)?
5. Wat is het dictum/de beslissing?

Ter voorbereiding op rechtszittingen en het opstellen van de pleitnota’s doe ik dit ook en eigenlijk inmiddels op de automatische piloot aangevuld met de belangrijke zwaartepunten, proceshandelingen en procespunten (conform het Besluit proceskosten bestuursrecht) in de zaak.

Bij het analyseren van de uitspraken geef ik mijn studenten wel nog één handvat mee. Wat is de relevantie van de uitspraak met betrekking tot jouw onderwerp? Dus: in hoeverre raakt dit jouw probleemstelling? Is het niet relevant, schrap dan, want het is zonde om tijd te investeren in een analyse die niets bijdraagt aan jouw onderzoek. Dat is verspilde tijd en verspilde moeite!

Neem voldoende rust!

Last but not least: laat de student naast het schrijven van de scriptie ook focussen op momenten van ontspanning. Houd hier rekening mee bij het opstellen van een plan van aanpak en tijdsplanning. Bouw rustmomenten in want een scriptie schrijven voelt als een marathon maar je moet je ook opladen want anders lukt het je niet om nog een laatste sprint te trekken tot de eindstreep met als resultaat een goedgekeurde scriptie en ná verdediging voor de examencommissie het behalen van de bul.

Studenten en scriptiebegeleiders, ik hoop dat mijn ervaringen tot nu toe jullie op weg helpt en ik wens jullie tot slot heel veel succes toe!’

***

Correspondentie naar aanleiding van het bovenstaande

Dag Angeni,

Top, dank voor jouw verhaal! Een mooie aanvulling voor de site. Een uitstaande vraag: hoeveel kost de begeleiding bij jullie eigenlijk (voor het hele traject)? Is daar iets over te zeggen? Mijn indruk is altijd geweest dat men investeert in additionele begeleiding om een aantal redenen:

1) het afschrijven van de scriptie lukt niet met wat er op de uni/hogeschool geboden wordt.

2) men moet de studie (snel) afronden (vanwege bijv een baan zoeken, oplopende studieschulden etc).

3) er is niet de juiste/te weinig support mogelijk vanuit de sociale kring en/of de student wil geen beroep doen op anderen.

Ik vermoed daarnaast dat er een vrij diverse groep over de vloer komt bij jullie: niet één specifieke groep. Klopt dat een beetje?

***

Hoi Anna,

Ja het uurtarief voor 1 op 1 begeleiding is € 79/uur. Maar er zijn pakketten beschikbaar. Ik zou even kijken op de site. Ik heb dit niet paraat. Dat zijn wijzigingen per 27-6. ‎Ik bied vooral maatwerk en ben zeer goed beschikbaar voor hulpvragen (per mail, app, telefonisch op afspraak). Tot voor kort deed ik scriptielabs. Ik zat toen iedere zaterdag van 9-17 uur op locatie in A’dam en liep rond als vraagbaak voor een groep van max 10 man (ongeveer). Studenten die kozen voor een intensieve begeleiding kregen nog 1 op 1 begeleiding en dat konden ze verdelen in dagdelen dus voor en na de lunch of alleen in de ochtend/middag.

1)  Ik zie nu vaak dat studenten begeleiding zoeken omdat de begeleiding minimaal is vanwege drukte bij de begeleider van de uni/hogeschool, er is geen chemie tussen begeleider en scriptant dus feedback wordt niet goed begrepen of verwerkt (ergens ook begrijpelijk als het niet face-to-face is maar per mail maar dat is per situatie afhankelijk). Verder leidt verscherpte scriptie-eisen tot de situatie dat de scriptant door de bomen het bos niet meer ziet.

2)  Klopt! Maar je ziet dat studenten omwille van een vaste baan bij een kantoor via dat kantoor de druk voelen en dan gaan stressen. Ik heb nu studenten die voor eind juli moeten afstuderen anders geen bul en ook geen baan. Soms betalen bedrijven zelfs vóór het scriptietraject. Ik zal geen namen noemen. Met name de big 4.

3)  Naming is vaak shaming voor de studenten. Ik krijg voornamelijk de langstudeerders dus binnen het eigen netwerk denken mensen en zelfs ouders dat diegene vaak is afgestudeerd. Soms zijn het de kids van zakenlui en die hebben een naam hoog te houden binnen de eigen kringen. Die groep studenten zitten vaak op de wat duurdere opleidingen zoals RSM en Nyenrode (now you get the picture…). ‎Maar er kunnen ook andere zaken spelen, zoals faalangst, dyslexie en dat vereist wat meer maatwerk en dat bieden uni/hogescholen niet voldoende volgens de studenten. Je ziet soms dat ouders, collega’s studenten aanmelden omdat ze zien hoe de studenten strugglen.

***

Nawoord door Anna Gunn

“Toen ik, lang lang geleden, mijn afstudeerscriptie moest opleveren liep de bevalling snel en zonder noemenswaardige complicaties. Onder de bezielende leiding van prof. Frank Engelen heb ik in een week of vier een verhaal over “The Interpretation of Article 23A/B OECD Model Convention in the Case of Conflicts of Qualification” geschreven. Wereldschokkend was het niet, maar ik had “een vlotte pen” en er waren voetnoten en dus kreeg ik er een acht voor. Het was tegen deze achtergrond dat ik mensen met scriptieproblemen nooit helemaal begreep. “Doe toch niet zo stom,” dacht ik. “Gewoon zitten, uurtje knallen en we zijn voor het eten thuis.

There but for the grace of God go I

We zijn inmiddels een (duurzaam?) gestagneerd proefschrift verder, en mijn eerdere sentimenten over schrijfproblematiek en onderzoeksvertraging zijn significant bijgesteld. Kijk, dat ik niets presteer heeft vooral te maken met luiheid en een tamelijk spectaculaire onverschilligheid ten aanzien van wat andere mensen van mij vinden (vroeger was ik nooit zo, maar ettelijke zelfhulpboeken hebben geleid tot het soort fatalisme dat op een woensdagochtend in een pyjama door de Faculteit schuifelt). Een eventueel falen kan ik met de enige bravoure ownen, want ik héb al een CV waar wat dingen op staan  en ik ben – dit houd ik mijzelf althans voor – ook zonder verdere titel employable.

Mijn laconieke houding is een luxe die de meeste studenten zich niet kunnen veroorloven. Zoals Angeni terecht opmerkt, is afstuderen veelal het begin van een volgende levensfase en eindeloos uitstellen is daarom geen optie. Haar taalgebruik is wat dit betreft opvallend: aan mijn laatste “intakegesprek” hield ik een handjevol lithium over en vervolgafspraak voor cognitieve gedragstherapie. Een andere scriptiebegeleider die ik ken heeft het over “spreekuren” met “klanten” of “patiëntjes”. Is sprake van een medicalisering van het scriptieproces? Ik ken ook promovendi die opzoek zijn naar een “persoonlijke band” en “psychische ondersteuning” van hun promotor, en vervolgens een “trauma” oplopen omdat de “psychopaat” deze niet kan of wil leveren.

Hulp zoeken is geen fraude

Als fenomeen is betaalde scriptiehulp controversieel (zie boven). Plat gezegd is de vraag: staat hulp gelijk aan het kopen van een scriptie? Het indienen van een scriptie die je niet zelf geschreven hebt is uiteraard problematisch (mogelijk strafbaar). Er is echter een verschil tussen het kopen van een bul en het zoeken van hulp. In het verleden hebben verschillende mensen mijn hulp gevraagd (en meestal ook gekregen) bij scripties, papers en andere onderzoeken. Soms ging het om directe familie of vrienden maar soms ook om werkstudenten bij op kantoor. Meestal had mijn optreden een gemengd karakter: enerzijds wetenschappelijke ondersteuning, anderzijds een coachend element. Gratis en voor niets kreeg de kandidaat wat input of tekstuele suggesties, maar ik denk niet dat iemand zou beweren dat ik een scriptie heb “verkocht”.

Ik dacht altijd dat betaalde studiehulp iets was voor studenten met ouders die zelf niet gestudeerd hadden (alloch/autochtoon), maar als ik Angeni zo beluister is dat niet het hele verhaal. Er zijn verschillende scenario’s die leiden tot het inschakelen van professionele scriptiehulp. In alle gevallen zou je je kunnen afvragen of de student zijn of haar scriptie niet geheel op eigen kracht had moeten kunnen afronden. Zo ja, dan moeten wij ons serieus zorgen maken over de kwaliteit van het werk van al die studenten die wél ondersteuning krijgen vanuit hun sociale omgeving of gewoon via de uni/hogeschool. Als het inkopen van hulp problematisch is, zo zou ik durven betogen, is het om niet krijgen van hulp dat nog veel meer.

***

Foto door BRG2 via Flickr.com (Creative Commons, licentie).