In de Starbucks bij de Erasmus Universiteit Rotterdam ontmoeten wij namens het bekende vrouwenblad Marie-Belle belastingspecialisten Anna Gunn en Ruud de Smit, beide betrokken (al dan niet zijdelings) bij het fameuze Artikel104.nl. Het collegejaar 2017/18 staat alweer op de stoep en wie goed luistert hoort dat de nieuwe verdragenbundel van Kees van Raad in aantocht is. Wat wij willen weten: hoe ziet het seizoen eruit voor het schrijversduo Gunn/De Smit? 

door: Redactie Belastingen & Geld

Interviewers (I): “Het is alweer een tijdje stil rondom Artikel104.nl. Waarom is dat?”

Anna Gunn (AFG): “Artikel104.nl is ooit begonnen als onafhankelijke belastingblog met een aantal specifieke thema’s: fiscale ethiek, BEPS, staatssteun, Diversity en dubbele-petten. Met de mogelijke uitzondering van diversiteit, is afgelopen jaren sprake geweest van een sterke ontwikkeling in de fiscaal-publieke discussie – een heel goede zaak! – en we hebben geconstateerd dat veel standpunten mainstream zijn geworden, het spannende is eraf.”

Ruud de Smit (RdS): “In zekere zin is Artikel104.nl ingehaald door de feiten. Anno 2017 is de gedachte dat dubbele-petten in de belastingsector problematisch kunnen zijn, bijvoorbeeld niet echt controversieel. Een paar jaar geleden was dat wel anders. We zijn er nog niet, maar met de bewustwording binnen de fiscale sector gaat het de goede kant op. Dit is aanleiding voor een ideologische herijking voor ons project.”

AFG: “Ons?”

RdS: “Yep. Ik ben er weer! Verrassing!”

Zijn staalblauwe ogen twinkelen op een aantrekkelijk jongensachtige manier en hij is opvallend bruin (soms een sabbatical achter de rug in een zonnig oord?). Gunn daarentegen is lijkbleek en draagt een trui die betere tijden heeft gezien. Voor een vrouwenblad is hij evident geschikter dan zij (of het moet gaan om de make-over rubriek).

I: “Onze lezeressen zullen dit zeker waarderen! Komen er ook meer foto’s van Ruud?”

AFG: “Ja.”

RdS: “Dat is nog geen uitgemaakte zaak, de vorm moet niet ten koste gaan van de inhoud. De echte vraag is natuurlijk welke kant Artikel104.nl nu opgaat. Wat zijn de nieuwe thema’s voor de komende maanden? Anna, mag ik daar alvast iets over vertellen?”

Onze held vraagt om toestemming? Nee!! Dit kan toch niet kloppen? We doen alsof we het niet gehoord hebben.

RdS: “Vanuit nationaal perspectief is het thema voor de komende jaren onder meer de technische implementatie van de ATAD afspraken. De spannende dagen van de grote lijnen en de visionaire politieke discussies liggen voor een belangrijk deel achter ons.”

AFG: “Het gepriegel van de techneuten kan beginnen! De vraag is vervolgens hoe ngo’s, media en andere kritische partijen zich in deze fase van de BEPS-discussie zullen opstellen. Deze organisaties zijn – laat ik er geen doekjes om winden – zeer zwak op vaktechnisch gebied. Ik vind het bewonderenswaardig hoe ver een club als ActionAid komt met het analyseren van fiscale structuren, maar de stap naar betekenisvolle kritiek op concrete wetsvoorstellen is groot. Ik weet niet of Oxfam een abonnement heeft op de Vakstudie-Nieuws, maar eigenlijk zou het wel moeten. Er is een reëel gevaar dat de ‘buit’ van de BEPS-discussie via de technische achterdeur verloren gaat. Wij hopen dat Artikel104.nl juist op dit snijvlak – kortweg: waar het maatschappelijk middenveld en kleine letters treft – een bijdrage kan leveren.”

RdS: “Dit is zeer interessante materie en we zoeken in dit kader zeker de verbinding met andere partijen.”

Vaktechniek en ngo’s: we noteren het als eerste thema. Zijn jullie ook bezig met andere spraakmakende zaken?

RdS: “Jazeker. Er zijn belangrijke verschuivingen gaande binnen de wereld van de fiscale uitgevers. Van onze advocaat mag ik niet al te specifiek zijn, maar we hebben signalen ontvangen dat er een kannibalisatie-dynamiek op gang is gekomen binnen die wereld. Een uitgever is onlangs overgenomen door een andere grote speler, maar die laatste partij staat zelf onder druk door veranderingen in het inkoopbeleid qua vakbladen van enkele grote afnemers. Wie spint hier garen bij? En wat doet het voor het inhoudelijke aanbod? En: wanneer past de fiscale vakliteratuur zich eindelijk aan millennials aan? Het moet weer hip en sexy worden.”

Wij van Marie-Belle zijn niet te beroerd om daar wat leuke suggesties voor te doen, maar Gunn snoert direct ons de mond.

AFG: “Sowieso is de vraag naar de interactie tussen vakliteratuur en fiscale praktijk onverminderd interessant. Een kwestie die in juni 2017 opkwam tijdens de parlementaire hoorzittingen over fiscale constructies was naar de ‘pleitbarisering’ (dat woord is toen niet gevallen) van grensverkenning. De gedachte is als volgt. Bij het bepalen van een pleitbaar standpunt wordt waarde gehecht aan de meningen binnen de vakliteratuur. Maar wat als de vakliteratuur geschreven wordt door praktijkfiscalisten die zelf een belang hebben bij een bepaalde uitkomst? Het kan hierbij gaan om hoogleraren en wetenschappers met een dubbele pet, of om ‘gewone’ fiscalisten. Anders gezegd is de vraag bij pleitbarisering: hoe neutraal is de vakliteratuur nog?”

RdS: “Pffft… het is een zeer complexe discussie. Ik wil benadrukken dat Artikel104.nl wél steeds staat voor nuance en constructieve kritiek. Toch, collega Gunn?”

AFG: “Zo is het maar net.”

RdS: “Over pleitbare standpunten gesproken, waarom is bij de parlementaire ondervraging de Credit Suisse-procedure helemaal niet aan de orde gekomen?”

AFG: “Ruud, daarover heb je de vakblaadjes inmiddels wel volgeschreven, het wordt tijd dat wij jou daarover eens een half uur aan het woord laten in een filmpje en dan voor altijd over dat arrest zwijgt.”

Juist. De dynamiek van de uitgeverswereld is het tweede thema. Eigenlijk zouden we Ruud nu willen vragen om zijn telefoonnummer, maar Gunn staart ons vijandig aan… Ach, is het weer zover? Ze wil vast iets zeggen over fiscale staatssteun.

AFG: “Het derde thema is fiscale staatssteun. De onderzoeken naar Starbucks, Apple, etc. dateren alweer uit 2014, en inmiddels is iedereen bekomen van de schrik. Het is wachten op de uitspraak van het Gerecht – eind 2017 of begin 2018 lijkt mij haalbaar. Het is voorts bekend dat de Europese Commissie nog bezig is met haar fiscale staatssteunonderzoeken naar andere gevallen. De kans dat nog meer bedrijven ‘gepakt’ worden is groot. Het belangrijkste risico voor de Nederlandse praktijk zit volgens mij echter bij het informeel kapitaal en het gebruik van infokap-rulings. Meer specifiek is de vraag of infokap gezien moet worden als een unilaterale neerwaartse winstcorrectie door Nederland en – zo ja – of deze correctie binnen het bereik van het steunverbod ligt. Mijn indruk is dat de Europese Commissie beide vragen bevestigend zal beantwoorden en infokap als steunregeling zal onderzoeken. Ik kan mij namelijk voorstellen dat de Nederlandse infokap in de ogen van de Europese Commissie praktisch identiek is aan de Belgische Excess Profit regeling, die al eerder werd aangemerkt als verboden steun.” 

Ruud sputtert nog iets over de Zweedse Grootmoeder (BNB 1978/252), artikel 8b Wet Vpb en fiscale soevereiniteit, maar Gunn kletst er pontificaal overheen:

AFG: “Let wel, ik zeg niet dat de Europese Commissie per se een sterke zaak heeft en ik weet dat dit onderwerp zeer gevoelig ligt. Het concept van informeel kapitaal vloeit voort uit de hoofdregels van het Nederlandse systeem van totaalwinst. Dat is een wezenlijk verschil met de Belgische casus. Echter, er zijn wel degelijk aanwijzingen dat infokap-rulings beleidsmatig zijn ingezet om het fiscale vestigingsklimaat te verbeteren (lees: buitenlandse bedrijven te lokken). De documenten over het APA/ATR-beleid die begin dit jaar ge-wobt zijn door de Leidse Universitair Hoofddocent Vleggeert zijn echt schadelijk. Het is geen toeval dat actiegroep SOMO al vrij snel een Engelse vertaling van de stukken maakte.”

I: “En Artikel104.nl was zeker betrokken bij die vertaling?”

RdS: “Uhm…”

AFG: “Bovendien is het een kwestie van tijd voordat een belastingadviseur wordt aangeklaagd wegens nalatigheid op het gebied van staatssteun. Soms wordt gezegd dat de fiscale sector de problematiek van fiscale steun niet had hoeven zien aankomen. In algemene zin is dit echt onzin. Al in 1998 publiceerde de Europese Commissie een Mededeling over de toepassing van de staatssteunregels bij directe belastingen. In de periode tot 2014 waren er meerdere belangwekkende fiscale steunzaken, waaronder de Nederlandse groepsrentebox (aangemeld in 2006). Zelf schreef ik in 2011 een NTFR Opinie over deze problematiek (‘Dansen op de vulkaan’), maar betere schrijvers – ik noem bijvoorbeeld Raymond Luja – gingen mij voor bij het waarschuwen over staatssteun. Fiscale steun had al twintig jaar geleden geïncorporeerd moeten worden in de risk management frameworks van grote ondernemingen. Belastingadviseurs hebben een steek laten vallen.”

Ferme taal. Wat gaat Artikel104.nl hiermee doen?

AFG: “Meer nadruk op technische analyse! De politics van staatssteun zijn wat mij betreft voldoende bekend, ook bij het grote publiek. Ook op dit vlak is technische verdieping het logische vervolg.”

RdS: “Daar sluit in me bij aan.”

I: “Tot slot: hebben jullie nog een afsluitende boodschap? Ruud, mag ik jou het woord geven?”

RdS: “Thanks, ja. Artikel104.nl is nog altijd op zoek naar nieuwe bijdragen die min of meer passen binnen de progressieve thematiek. Foto’s, verslagen van conferenties, scripties of interessante bijdragen over onderwerpen die wij vooralsnog niet behandelen, zoals vergroening, loonbelasting of btw: neem contact op met Anna. Die doet al het werk… Hahahahaha. ”

***

Later op de middag vroegen wij de fotograaf om Gunn toch maar buiten beeld te houden voor de covershoot en centerfold. Het oog wil tenslotte ook wat.  

Foto door Pimthida via Flick.com onder Creative Commons licentie (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0/).