Op 19 september 2019 verscheen een column van mij in het WFR 2019/181, getiteld Links. Een voorproefje:

“Alle fiscalisten zijn rechts. Dat is niet het begin van een mank syllogisme, maar een feit van algemene bekendheid waar je niet redelijkerwijs over kunt twisten. Niet iedereen draagt parels of een polo van Ralph Lauren maar in de gelederen van de Nederlandse fiscaliteit zijn er beslist meer VVD’ers dan aanhangers van GroenLinks. Ik heb op zich niets tegen rechtse mensen (sommige van mijn beste vrienden doen niet aan solidariteit), maar mijn eigen hart zit aan de linkerkant. Het lidmaatschap van de FNV en de mislukte poging om de hond te doen overgaan op veganistische brokken, zeggen genoeg….”

Navigator: https://www.navigator.nl/document/idpass91b856bfe2384d498411f35f360974ed?ctx=WKNL_CSL_183

Columns:

Alle fiscalisten zijn rechts. Dat is niet het begin van een mank syllogisme, maar een feit van algemene bekendheid waar je niet redelijkerwijs over kunt twisten. Niet iedereen draagt parels of een polo van Ralph Lauren maar in de gelederen van de Nederlandse fiscaliteit zijn er beslist meer VVD’ers dan aanhangers van GroenLinks.

Ik heb op zich niets tegen rechtse mensen (sommige van mijn beste vrienden doen niet aan solidariteit), maar mijn eigen hart zit aan de linkerkant. Het lidmaatschap van de FNV en de mislukte poging om de hond te doen overgaan op veganistische brokken, zeggen genoeg. Het is waar, linkse mensen zijn niet helemaal afwezig in belastingland. Toch is mijn tribe meer een Asterix-dorpje dan een glanzende metropool. Het aantal linkse mensen met Big Four-ervaring én respect voor het vestigingsklimaat, is nog kleiner. Welke jonge socialist wil nou werken voor de ontwijkingsindustrie? Soms leid ik een eenzaam bestaan.

Is het bovenstaande erg? Nee, niet meteen. Rechtse mensen doen gewoon hun werk. Delen van het belastingstelsel zouden instorten indien belastingplichtigen niet voor hun eigen compliance zorgden. Fiscalisten hebben een maatschappelijke functie. Zolang de wet- en regelgeving voor iedereen hetzelfde is, is de kleur van de onderbuik niet zo spannend. Dit gezegd hebbend, mis ik mijn linkse vakbroeders wel. De fiscale mores worden niet in de Tweede Kamer bepaald maar in de wekelijkse VTO’s en besprekingen met de klanten. Hoe wij binnen de sector aankijken tegen zaken als ethiek, rechtsbescherming of grensverkenning is direct relevant voor de toekomst van de Nederlandse fiscaliteit. Ik weet dat op veel plaatsen nu wordt nagedacht over corporate social responsibility in de fiscale context. Dergelijke discussies zouden zoveel makkelijker zijn als ze niet alleen gevoerd werden door mensen die de Quote 500 oprecht interessant vinden.

Onbekend maakt onbemind, ook in het belastingdebat. Een goed voorbeeld hiervan zijn de rulings. Hele volksstammen geloven inmiddels in het bestaan van sweetheart deals. Dit is niet omdat Renske Leijten (SP) dat zegt, maar omdat er met letterlijk elke ruling die de afgelopen jaren in de openbaarheid kwam iets mis was. Zelf heb ik heel veel vertrouwen in het APA/ATR-team anno 2019. Dit is niet op basis van de goede bedoelingen van de staatssecretaris, maar omdat ik meerdere leden van dat team persoonlijk ken (het belastingwereldje is klein). Outsiders hebben deze contacten vaak niet. Voor hen is de Belastingdienst een ondoordringbaar fort, waar af en toe een stinkende afspraak uitrolt. Het is een kwestie van perspectief.De inhoudelijke kennis op links wordt wel eens in twijfel getrokken. Wat weten Trotskisten nou van transfer pricing? Met name de ngo’s hadden op een gegeven moment een kennisachterstand. Gelukkig is er een inhaalslag gaande, al zijn er bijwijlen bloopers. Ik noem de op punten onnavolgbare ETR studie die de Groenen eerder dit jaar publiceerden. Dit neemt niet weg dat de kennis bij ngo’s is toegenomen. Er wordt wat mij betreft op voldoende hoog niveau meegepraat over brievenbussen, de dividendbelasting of staatssteun. Dit wil niet zeggen dat het tentamen Internationaal Belastingrecht binnen is, maar wat nog niet is kan komen!Langzaam maar zeker ontstaat een groep “atypische belastingspecialisten” die redelijk goed is ingevoerd in de regels en het gepubliceerde beleid. Zij zijn echter geen deel van de traditionele belastingsector. Ze zijn bijvoorbeeld geen lid van de Vereniging voor Belastingwetenschap of de International Fiscal Association, en dragen niet bij aan de vakliteratuur. Dat is een gemiste kans. Een annotatie door iemand met een ngo-achtergrond bij een fraus legis-zaak zou — om een concreet voorbeeld te geven — meerwaarde hebben. Het zou licht kunnen werpen op waarom de bestaande antimisbruikdoctrine soms niet aansluit bij het maatschappelijk sentiment over belastingontwijking.

Het is winst dat de belastingsector steeds meer oog heeft voor de kwaliteit van het publiek debat en de eigen rol daarin. Zolang rechts gaat over de techniek en links de ethische kwesties claimt, is deze discussie inherent gepolariseerd. Zonde, want dit hoeft niet. Het gesprek over ethiek, fairness enz. zou richting moeten geven aan de technische discussie over de vormgeving van de juridische regels. Hiervoor is een vertaalslag nodig die alleen mogelijk is als de actoren min of meer dezelfde taal spreken.Voor de duidelijkheid: de waarden en belangen van verschillende groepen verschillen vaak wezenlijk. Dat laat zich niet zomaar wegpraten en dat is niet erg. Wel moet het debat zuiver zijn. Échte miscommunicatie moet vermeden worden. Ik zie steeds meer initiatieven vanuit de belastingsector om hieraan een bijdrage te leveren.

Een aansprekend voorbeeld is het initiatief van de NOB om openbare bijeenkomsten te houden in Nieuwspoort in Den Haag voor de “stakeholders” van het belastingdebat (o.a. beleidsmakers en politici). Op 9 september 2019 stond box 3 op de agenda. De cynische lezing is dat dit een PR-stunt is met een lobbyrandje en gelegenheid tot netwerken. Zelf ben ik een stuk positiever over de bijeenkomsten. Kamerleden, ngo’s en journalisten klagen met regelmaat over de beslotenheid van de fiscale sector. Zij worden nu op hun wenken bediend, mits ze (a) verschijnen en (b) actief meedoen. Links zou deze kans met beide handen moeten aangrijpen. We hoeven het niet eens te zijn om ervaringen te delen en naar elkaar te luisteren. Naar verluidt zijn de snacks fair trade.