Iemand wees me laatst op de website “Is er een VVD’er opgestapt?” Het is een handzame site waarop je precies kunt bijhouden wie er allemaal niet Normaal. heeft kunnen Doen. Van de porno-VVD’er in Almere tot de bestuurder in Leeuwarden die tweette over “n*ger fascisten” die “linea recta terug naar huis” moesten. Ik verzin het niet.

Die website is een beetje flauw, maar zij roept wel een aantal vragen op. Wat is er toch aan de hand met de VVD? Er bestaan vergelijkbare sites voor zowel de PVV als de FvD, maar die zijn aanzienlijk minder bizar. Uiteraard zijn er goede VVD’ers (in mijn vriendenkring alleen al tel ik er vier), maar dat opstappen – van Zijlstra en Hennis tot een heleboel plaatselijke politici – begint op te vallen. Wie zou er de volgende zijn? Waarover zou het relletje dan gaan? En toen moest ik opeens denken aan Mark Rutte en de dividendbelasting.

[Update 23 april 2018: De stukken worden vrijgegeven! Goed zo!]

Memo’s zijn geruststellend

Kort even de context. De afgelopen dagen was er ophef over memo’s (hier) die tijdens de formatie over tafel gingen in verband met de afschaffing van de dividendbelasting. Rutte heeft deze stukken niet gezien, maar anderen zagen ze wel. Dat laatste is een geruststelling. Tot nu toe leek de beslissing immers vooral te zijn ingegeven door de “diepste vezels” van Rutte zelf. Nu blijkt dat iemand het plan heeft onderzocht. Grote opluchting! Dat de memo’s – ondanks vragen van de Kamer – niet eerder gevonden werden, is natuurlijk verdacht. Het gaat hier niet om een onopvallend dingetje en het lijkt me sterk dat de stukken per ongeluk achter de verwarming zijn gevallen. Maar goed, voor dit alles is ongetwijfeld wel een reden. (…)

Kabinet Shell I

Wat ik echt niet begrijp, is waarom Rutte & Co. momenteel zo moeilijk doen over de publicatie van de stukken. Het is evident dat de memo’s op gegeven moment naar buiten zullen komen; desnoods via een lek. Waarom zoveel geheimzinnigheid? Het kabinet heeft zó weinig regie over deze discussie dat ik me afvraag of de boel geinfiltreerd is door SOMO. Voor het leeuwendeel van het bedrijfsleven is het gedoe over de dividendbelasting slechts zijdelings relevant; de bakker op de hoek wordt er niet door geraakt. De politieke relevantie van het memo-debakel laat zich echter niet onderschatten. De oppositiepartijen spinnen er garen bij. Schadelijk is vooral het beeld dat is ontstaan van het Rutte III als “kabinet Shell I”. Dit is een verwijzing naar de ondoorzichtige lobby die bepaalde multinationals al jaren voeren tegen de dividendbelasting. Dat de invloed van fiscale lobbyisten aan de kaak wordt gesteld, verbaast mij niet. Eerder wees ik al op de paradox dat ‘links’ (ngo’s, e.d.) de slag om de publieke opinie winnen, maar dat ‘rechts’ (bedrijfslobby) een veel sterkere stempel drukt op het wetgevend proces, o.a. met bruikbare technische inbreng. Deze kloof moet worden overbrugd. Zie ook: mijn brief aan het FD uit 2016.

Openheid

Ik denk dat er best wat economische en politieke argumenten zijn om van de dividendbelasting af te zien. Bijvoorbeeld dat zij gevoelig is voor aanvallen vanuit EU-rechterlijke hoek. Misschien is er wel een betere manier om multinationals te belasten. Zelf ben ik niet enorm gehecht aan juist deze heffing. Waar het uiteindelijk om gaat, is dat multinationals onder de streep een fair share betalen (wat dat ook zij). Na de kritiek op Starbucks, IKEA en het APA/ATR-beleid, is helder dat de maatschappelijke consensus op dit vlak nog gevonden moet worden. Het is vijf jaar sinds de OESO de antimisbruik-dynamiek lanceerde en de meeste fiscalisten – ook ondergetekende – zijn nu min of meer uitgeBEPSt. Maar dit staat in scherp contrast met de rest van de maatschappij. Daar komt de belastingdiscussie pas net op gang. De jongens van Trouw hebben bloed geroken en blijven voorlopig dapper doorwobben. Met elk nieuw schandaal kavelt het publiek vertrouwen in het belastingrecht verder af. Het enige kruid dat hiertegen gewassen is, is openheid. Hoe sneller die memo’s boven water zijn, hoe beter.

***

Foto door Elvin via Flickr.com onder Creative Commons licentie.